ThS. Lâm Thị Thanh Nga

Khoa Xây dựng Đảng   

         Trong Cương lĩnh xây dựng đất nước thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011), Đảng Cộng sản Việt Nam xác định “Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (MTTQVN) là tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện của tổ chức chính trị-xã hội(CT-XH) và các cá nhân tiêu biểu trong giai cấp,tầng lớp xã hội, các dân tộc, tôn giáo và người Việt Nam định cư ở nước ngoài”^[1] .

         Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng khẳng định, trong công cuộc đổi mới, MTTQ Việt Nam và các tổ chức CT-XH đã có những đóng góp quan trọng: “MTTQ và các đoàn thể nhân dân tiếp tục đổi mới nội dung và phương thức hoạt động, vận động đông đảo nhân dân tham gia các phong trào thi đua yêu nước, phát huy ngày càng tốt hơn vai trò đại diện quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên và nhân dân; chủ động tham gia giám sát và phản biện xã hội, làm tốt vai trò cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân, tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước và hệ thống chính trị, góp phần tích cực vào những thành tựu chung của đất nước”^[2].

         MTTQ và các tổ chức CT-XH chăm lo, bảo vệ lợi ích thiết thực chính đáng, hợp pháp của nhân dân.Thực hiện tốt hơn nữa cải thiện dân sinh, chăm lo đời sống vật chất của mọi người dân và cộng đồng dân cư bao gồm ăn, ở, điều kiện học hành, đi lại, bảo vệ sức khỏe, y tế trong phòng, chống dịch bệnh,... Tiếp tục đẩy mạnh nâng cao dân trí về trình độ văn hóa, khoa học, công nghệ thông tin, tạo điều kiện cho nhân dân được thụ hưởng văn hóa, nghệ thuật, thông tin tiến bộ, hiện đại, được chăm lo lợi ích xã hội, tham quan, du lịch; chăm lo lợi ích tâm linh; thực hiện tự do tín ngưỡng phù hợp với văn hóa dân tộc và quy định của pháp luật.

         Trong những năm qua, MTTQ và các tổ chức CT-XH có nhiều nổ lực đổi mới nội dung, phương thức hoạt động; tăng cường các hoạt động giám sát, phản biện xã hội, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền; sâu sát cơ sở, thực hiện tốt nhiệm vụ đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích họp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên và nhân dân; tích cực tham gia thực hiện các chính sách an sinh xã hội. MTTQ và các tổ chức CT-XH các cấp phối hợp chặt chẽ trong việc triển khai thực hiện Quy chế giám sát và phản biện xã hội, tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền theo Quyết định số 217-QĐ/TW, Quyết định số 218-QĐ/TW, ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị về giám sát của MTTQ Việt Nam, các tổ chức CT-XH và nhân dân đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên.

         Hàng năm, MTTQ và mỗi tổ chức CT-XH cấp của tỉnh chủ trì tổ chức giám sát ít nhất 02 nội dung, cấp huyện ít nhất 01 nội dung, cấp xã từ 01 - 02 nội dung, đồng thời tham gia thực hiện tốt việc giám sát thường xuyên theo các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước;

         Các cuộc vận động, các phong trào của MTTQ và các tổ chức CT-XH đã khơi dậy được động lực, quyền làm chủ của nhân dân, tạo đồng thuận xã hội, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị.

         Công tác chăm lo người nghèo, người có công, đối tượng chính sách, người bị ảnh hưởng do đại dịch Covid-19 được MTTQ các cấp phối hợp triển khai thực hiện đạt nhiều kết quả thiết thực, tạo được sự đồng thuận cao của xã hội; thực hiện hỗ trợ hàng tháng cho 469 hộ nghèo thuộc chính sách bảo trợ xã hội là người cao tuổi neo đơn với mức 450.000 đồng/hộ/tháng; hỗ trợ 10.413 người có công với cách mạng bị ảnh hưởng dịch bệnh Covid-19 trong năm 2021 với tổng số tiền hơn 5,2 tỷ đồng;  đã tiếp nhận đóng góp của gần 980 tập thể, cá nhân với tổng trị giá gần 70,8 tỷ đồng (trong đó ủng hộ bằng tiền hơn 45,3 tỷ đồng, hiện vật quy ra thành tiền hơn 25,4 tỷ đồng); đã phân bổ hơn 30,4 tỷ đồng và toàn bộ hiện vật cho công tác PCDB Covid-19 trong và ngoài tỉnh. Đặc biệt, để kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân trong và ngoài tỉnh gặp khó khăn do ảnh hưởng dịch bệnh, UBMTTQ Việt Nam các cấp công bố đường dây nóng gồm 122 số điện thoại, qua đó tiếp nhận, xử lý 322/350 lượt ý kiến phản ánh của người dân, đạt tỷ lệ 92%^[3].

         Tuy nhiên, việc đổi mới nội dung và phương thức hoạt động của MTTQ, các tổ chức CT-XH có lúc, có nơi thiếu linh hoạt, chưa theo kịp yêu cầu của tình hình mới. Việc tập hợp, đoàn kết các tầng lớp nhân dân; vai trò đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng, phát huy quyền làm chủ của nhân dân còn một số mặt hạn chế. Công tác tham mưu, đề xuất với cấp ủy hoặc tham gia cùng cấp ủy, chính quyền xử lý những vấn đề bức xúc trong nhân dân còn một số mặt hạn chế; chưa phát huy tốt vai trò giám sát và phản biện xã hội; chưa quan tâm đúng mức trong bố trí cán bộ có năng lực, uy tín kinh nghiệm thực tiển làm công tác vận động quần chúng; năng lực, trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, công chức còn hạn chế,v,v…

         Để khắc phục những hạn chế trên, MTTQ và các tổ chức CT-XH hoạt động có hiệu quả trong việc thực hiện chức năng chăm lo, bảo vệ lợi ích thiết thực chính đáng, hợp pháp của nhân dân trong thời gian tới, thì theo tôi cần thực hiện một số giải pháp sau:

         Thứ nhất, nâng cao nhận thức của hệ thống chính trị và xã hội về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của MTTQ và các tổ chức CT-XH

         Tiếp tục quán triệt tư tương Hồ Chí Minh và các quan điểm, nhiệm vụ, giải pháp công tác của MTTQ và các tố chức CT-XH được Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XI và Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2020 - 2025 đề ra. Các cấp ủy, chính quyền, cán bộ, đảng viên tiếp tục quán triệt, nhận thức sâu sắc về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác Mặt trận trong tình hình mới; đề cao trách nhiệm của cả hệ thống chính trị đối với hoạt động của MTTQ, các tổ chức CT-XH trong cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức CT-XH làm nòng cốt, Nhân dân làm chủ và theo phương châm "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hương”.

         Thứ hai, Đổi mới nội dung, nâng cao chất lượng, hiệu qủa hoạt động của MTTQ và các tổ chức CT-XH

         Đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động của chi, tổ hội, công đoàn cơ sở theo Đề án số 01-ĐA/BDVTU, ngày 12/10/2021 của Ban Dân vận Tỉnh ủy. Đa dạng hóa các hình thức tập hợp nhân dân; hướng mạnh các hoạt động về cơ sở, địa bàn dân cư, nhất là trong vùng có đông đồng bào dân tộc, tôn giáo, khu công nghiệp; phát huy tính năng động, sáng tạo của MTTQ và các tổ chức CT-XH các cấp trong công tác vận động quần chúng phù họp với đặc điểm từng địa phương, từng cơ sở.

         Thứ ba, tăng cường công tác phối họp giữa MTTQ và các tổ chức CT-XH đế thực hiện các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước, tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền

         Mặt trận Tổ quốc các cấp chủ trì, hiệp thương với các tố chức CT-XH cùng cấp lựa chọn nội dung, xây dựng chương trình phối hợp theo nhiệm kỳ, cụ thể hóa bằng kế hoạch hàng năm phù hợp với từng đơn vị; làm rõ cơ chế, chế độ, trách nhiệm của từng cơ quan, tổ chức trong thực hiện các nội dung phối hợp, nhất là tránh chồng chéo, hình thức trong tổ chức thực hiện các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động, xây dựng mô hình, điển hình “Dân vận khéo”.

         Công tác phối hợp nắm bắt tình hình, thu thập ý kiến, nguyện vọng của đoàn viên, hội viên và dư luận xã hội để phản ánh kịp thời với cấp ủy, chính quyền; theo dõi, giám sát việc chính quyền các cấp giải quyết các kiến nghị của cử tri và khiếu nại, tố cáo của công dân; phối hợp tham gia giải quyết tốt các vấn đề, vụ việc phát sinh từ cơ sở, góp phần giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội.

         Thứ tư, xây dụng đội ngũ cán bộ MTTQ và các tổ chức CT-XH có năng lực,phẩm chất, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới:

         Các cấp ủy phải tập trung đào tạo bồi dưỡng cán bộ toàn diện cả về lý luận chính trị, phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn, năng lực thực tiễn,và quan tâm kiện toàn, đổi mới đội ngũ cán bộ làm công tác mặt trận, nhất là cán bộ chủ chốt của mặt trận là cấp ủy viên hoặc đảng viên phải là những người có năng lực, có uy tín và trưởng thành từ phong trào quần chúng. Đảng và các cấp ủy cần có kế hoạch tổng thể về tạo nguồn, đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, bố trí, luân chuyển, sử dụng cán bộ mặt trận trong tổng thể công tác cán bộ của cả hệ thống chính trị. Cần có chính sách chăm lo để có cán bộ mặt trận không chuyên trách, không biên chế làm công tác vận động quần chúng ở cơ sở, địa bàn dân cư; huy động người có uy tín trong cộng đồng tham gia công tác mặt trận về công tác tự quản cộng đồng, công tác hòa giải.

         Thứ năm, nâng cao vai trò, trách nhiệm của chính quyền các cấp trong việc xây dựng và tổ chức thực hiện quy chế phối hợp giũa chính quyền với MTTQ và các tổ chức CT-XH.

         Hàng năm, căn cứ định hướng của cấp ủy, chính quyền, cơ quan nhà nước, MTTQ và các tổ chức CT-XH cùng cấp xác định nội dung cụ thể, sát với nhiệm vụ chính trị trọng tâm đế phối hợp thực hiện; Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các cấp thực hiện có hiệu qủa các quy chế, chương trình phối hợp, ký kết liên tịch với ủy ban MTTQ và các tổ chức CT-XH cùng cấp, định kỳ tổ chức hội nghị sơ kết, tổng kết việc thực hiện quy chế, chương trình phối hợp, liên tịch theo quy định; phối hợp cung cấp kịp thời thông tin, dự thảo cơ chế, chính sách; chính quyền các cấp bảo đảm kinh phí để MTTQ và các tổ chức CT-XH hoạt động đáp ứng yêu cầu thực tiển công tác vận động quần chúng, nhất là ở cơ sở.

         Thứ sáu, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với đổi mới nội dung, phương thức hoạt động và các phong trào thi đua yêu nước của MTTQ và các tổ chức CT-XH..

         Tiếp tục đổi mới phương thức hoạt động, khắc phục tình trạng hành chính hóa, bệnh hình thức, bệnh thành tích, đẩy mạnh chuyển đổi số,ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao hiệu qủa hoạt động của MTTQ và các tổ chức CT-XH; cần thực hiện tốt hơn nữa vai trò nòng cốt trong việc chủ trì hiệp thương dân chủ, phối hợp với các cấp chính quyền và các tổ chức thành viên triển khai sâu rộng các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước nhằm phát huy tinh thần yêu nước, ý chí tự lực tự cường, tự tôn dân tộc. Tiếp tục tổ chức tốt cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, phong trào thi đua “Đoàn kết, sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, hội nhập quốc tế”, bảo đảm tính thiết thực, hiệu quả, lan tỏa, sát hợp với thực tế đời sống của nhân dân.

         Thứ bảy, MTTQ và các tổ chức CT-XH gắn bó thường xuyên, mật thiết với nhân dân; tập trung hướng mạnh về cơ sở, sát địa bàn, sát dân.

         Tăng cường vai trò chủ trì hiệp thương, phối hợp thống nhất hành động của Mặt trận với các tổ chức thành viên. Chú trọng việc phối hợp với chính quyền bằng các quy chế, chương trình, kế hoạch cụ thể để thực sự tạo nên sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị thực hiện nhiệm vụ phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phấn đấu đến năm 2030 là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] Đảng Cộng sản VN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb. Chính trị quốc gia sự thật, H.2011, tr.86-87.

[2] Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. I, tr. 70, 88.

[3] http://mattran.org.vn/hoat-dong-mat-tran-dia-phuong/mat-tran-toquoc-viet- nam-tinh-tra-vinh-mot-nam-no-luc-vuot-kho-42017.html.

4. Giáo trình trung cấp lý luận chính trị, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội, Nxb lý luận chính trị, năm 2021.