ThS. Thạch Trần Thị Cầm   
Giảng viên khoa Lý luận cơ sở

          Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới là một chương trình tổng thể về phát triển kinh tế - xã hội, chính trị và an ninh quốc phòng. Với mục tiêu toàn diện: xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn từng bước hiện đại; xây dựng cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý; gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ; gắn phát triển nông thôn với đô thị theo quy hoạch; xây dựng nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc; bảo vệ môi trường sinh thái; giữ vững an ninh - trật tự; tăng cường hệ thống chính trị ở nông thôn dưới sự lãnh đạo của Đảng; nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025 được phê duyệt tại Quyết định số 263/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, gắn với thực hiện có hiệu quả cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn, quá trình đô thị hoá, đi vào chiều sâu, hiệu quả, bền vững; thực hiện xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu và nông thôn mới cấp thôn, bản; nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn, thúc đẩy bình đẳng giới; xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn đồng bộ và từng bước hiện đại, bảo đảm môi trường, cảnh quan nông thôn sáng, xanh, sạch, đẹp, an toàn, giàu bản sắc văn hóa truyền thống, thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.

         Trên địa bàn tỉnh Trà Vinh, giai đoạn 2022 – 2025, xây dựng nông thôn mới được triển khai trên cơ sở tiếp tục nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt trong giai đoạn 2016 - 2021, hướng tới xây dựng một nền “nông nghiệp thịnh vượng, nông dân giàu có, nông thôn văn minh”, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân, đảm bảo chủ thể hưởng thụ thực sự chính là nhân dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng bộ mặt nông thôn phát triển toàn diện và bền vững.

         Kết quả triển khai chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đạt được những thành tựu rất quan trọng, diện mạo nông thôn của tỉnh Trà Vinh đã thay đổi theo hướng tích cực, đời sống vật chất và tinh thần của người dân không ngừng nâng cao. Trong năm 2023, Đảng bộ và nhân dân tỉnh Trà Vinh tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 -2023 với quyết tâm chính trị cao bằng việc ban hành nhiều chủ trương, chính sách định hướng phát triển rất khách quan, phù hợp với thực tiễn của tỉnh như: Nghị quyết số 04-NQ/TU ngày 20/72021 của Tỉnh ủy về xây dựng tỉnh đạt chuẩn nông thôn mới trước năm 2025; Quyết định số 1039/QĐ-UBND ngày 15/6/2022 của Uỷ ban nhân dân tỉnh ban hành Bộ tiêu chí huyện Nông thôn mới; Quy định thị xã, thành phố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới và Bộ tiêu chí huyện nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021 - 2025; Quyết định số 1306/QĐ-UBND, ngày 13/7/2022 của Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Bộ tiêu chí xã nông thôn mới và Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 - 2025; Nghị quyết số 54/NQ-HĐND, ngày 09/12/2022 của Hội đồng nhân dân tỉnh thông qua Đề án xây dựng tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới trước năm 2025; Kế hoạch kèm theo Quyết định số 852/QĐ-UBND ngày 01 tháng 6 năm 2023 của Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh ban hành kế hoạch triển khai thực hiện Đề án xây dựng tỉnh Trà Vinh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới trước năm 2025, ….

         Để triển khai, thực hiện hiệu quả các chủ trương, chính sách trên, hướng đến nâng cao chất lượng kết quả thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới tại tỉnh Trà Vinh, góp phần quan trọng vào thực hiện thành công mục tiêu mà Nghị quyết số 04-NQ/TU ngày 20/7/2021 của Tỉnh ủy về xây dựng tỉnh Trà Vinh đạt chuẩn nông thôn mới trước năm 2025, cũng như Nghị quyết về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng hệ thống chính trị của tỉnh Trà Vinh đề ra, cần tập trung thực hiện một số nhiệm vụ và giải pháp cơ bản như sau:

         Thứ nhất, đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức người dân về phát triển kinh tế nông thôn, về vai trò tự lực của người dân trong nâng cao đời sống và giải quyết các vấn đề bức xúc trong xây dựng nông thôn mới. Các cấp ủy, chính quyền, các cơ quan chức năng, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội tiếp tục tổ chức quán triệt và đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của việc xây dựng nông thôn mới trong quá trình thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Nâng cao chất lượng các phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới, phong trào “Trà Vinh cùng cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” bằng những nội dung cụ thể, sát với thực tế, tình hình phát triển của tỉnh. Thường xuyên cập nhật, phổ biến các mô hình mới, các điển hình tiên tiến, sáng kiến và kinh nghiệm hay về xây dựng nông thôn mới trong, ngoài tỉnh để nhân rộng. Động viên khen thưởng kịp thời các tập thể, cá nhân, tổ chức có thành tích tiêu biểu trong tham gia thực hiện Chương trình.

         Thứ hai, tăng cường huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực từ ngân sách và các nguồn vốn lồng ghép cho xây dựng hộ, ấp, xã, huyện nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu. Tăng cường phân công, phân cấp trách nhiệm của từng cấp và các sở, ban, ngành trong việc chủ động dành một phần nguồn lực từ ngân sách địa phương hỗ trợ cho Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới bên cạnh nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách Trung ương, của tỉnh, các huyện, thị xã, thành phố. Ưu tiên nguồn lực hỗ trợ từ ngân sách cho các xã đặc biệt khó khăn, các xã bãi ngang ven biển có tỷ lệ hộ nghèo cao, trong đó ưu tiên nhiều hơn cho các xã có số tiêu chí đạt thấp. Tăng cường thực hiện lồng ghép hiệu quả các Chương trình mục tiêu quốc gia, Chương trình hỗ trợ có mục tiêu và các chương trình, dự án khác để hỗ trợ các địa phương hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới; ưu tiên các nguồn lực cho các xã, huyện đăng ký hoàn thành trong năm. Có cơ chế phù hợp để huy động và vận động được nhiều nguồn lực hợp pháp khác ngoài ngân sách: Tín dụng, phát triển doanh nghiệp, vận động đóng góp từ người dân (nhưng tuyệt đối tránh việc huy động quá mức hoặc xây dựng cơ bản không có nguồn lực bảo đảm dẫn đến nợ đọng, không có khả năng thanh toán); quản lý, sử dụng hiệu quả đúng pháp luật các nguồn vốn huy động và vận động. Các khoản đóng góp theo nguyên tắc tự nguyện của nhân dân trong xã cho từng dự án cụ thể phải được Hội đồng nhân dân xã thông qua: đất đai, hoa màu, vật kiến trúc, ngày công lao động, hiện vật, bằng tiền mặt,… để góp phần duy trì và nâng chất các tiêu chí nông thôn mới, xây dựng xã nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu.

         Thứ ba, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức rà soát, đánh giá các xã đã đạt chuẩn để có giải pháp nâng chất các tiêu chí; chú trọng thực hiện xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu. Hội đồng nhân dân tỉnh, Ủy ban nhân dân tỉnh rà soát, ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù hỗ trợ thực hiện các nội dung của Chương trình theo hướng nâng cao chất lượng, đi vào chiều sâu và bền vững, trong đó cần chú trọng các địa phương có đông đồng bào dân tộc. Nâng cao năng lực và kỹ năng cho đội ngũ cán bộ làm công tác xây dựng nông thôn mới các cấp, ưu tiên bố trí người có đủ tâm huyết, đủ năng lực cho bộ máy tham mưu về nông thôn mới. Đối với các xã phấn đấu xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu trong năm nay, tỉnh sẽ rà soát, hoàn thiện các tiêu chí; trong đó, tập trung vào các tiêu chí có nguy cơ không duy trì được mức đạt chuẩn như: giao thông, tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn, môi trường, tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế, chất lượng môi trường sống…

         Thứ tư, huy động các nguồn lực xây dựng huyện Trà Cú đạt chuẩn nông thôn mới (9/9 đơn vị cấp huyện), phấn đấu huyện Cầu Kè đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 50% số xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao. Tập trung nguồn lực của Trung ương và của tỉnh phân bổ xây dựng hoàn thiện các tiêu chí theo yêu cầu của Bộ tiêu chí huyện nông thôn mới; quy định thị xã, thành phố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới và Bộ tiêu chí huyện nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021 - 2025 (Quyết định số 320/QĐ-TTg ngày 08/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định số 1039/QĐ-UBND, ngày 15/6/2022 của UBND tỉnh), tập trung vào các tiêu chí khó đạt như: Tiêu chí số 5 về y tế - văn hóa - giáo dục; tiêu chí số 6 về kinh tế; tiêu chí số 7 về Môi trường; tiêu chí số 9 về Hệ thống chính trị - An ninh trật tự - Hành chính công.

         Thứ năm, tập trung củng cố, giữ vững 100% xã nông thôn mới theo tiêu chí mới; đầu tư, hoàn thiện các tiêu chí để xây dựng tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới trước năm 2025. Để thực hiện những nhiệm vụ trên, các xã, huyện nông thôn mới của tỉnh nỗ lực thực hiện với nhiều nội dung ưu tiên như: tiếp tục hoàn thiện cơ sở hạ tầng thiết yếu trên địa bàn nhằm tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, tăng mức độ hưởng thụ trực tiếp cho người dân nông thôn; phát triển sản xuất gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, nâng cao thu nhập cho người dân; phát triển đời sống văn hóa nông thôn, nâng cao chất lượng công tác giáo dục và y tế; nâng cao chất lượng môi trường nông thôn, giữ vững an ninh, trật tự xã hội, hệ thống tổ chức chính trị - xã hội và năng lực cán bộ, công chức xã…

         Xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ chính trị quan trọng, thường xuyên, lâu dài của cả hệ thống chính trị và Nhân dân cùng tham gia, tỉnh Trà Vinh đang thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ và giải pháp từ nâng cao nhận thức trong hệ thống chính trị và nhân dân, huy động các nguồn lực tài chính, đặt ra những mục tiêu cụ thể, đến quyết tâm giữ vững những thành quả đạt được cũng như nâng chất trong xây dựng nông thôn, phấn đấu xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu. Tin rằng, trong năm 2023, với nhiều cách làm sáng tạo, sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng, chủ động, tự giác thực hiện của người dân, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới của tỉnh Trà Vinh sẽ đạt được những thành quả lớn với các chỉ tiêu về nông thôn mới vượt kế hoạch đề ra. Đây là tiền đề quan trọng góp phần để tỉnh Trà Vinh đạt chuẩn nông thôn mới trước năm 2025.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Nghị quyết số 04-NQ/TU ngày 20/72021 của Tỉnh ủy về xây dựng tỉnh đạt chuẩn NTM trước năm 2025.

2. Nghị quyết về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng hệ thống chính trị của tỉnh Trà Vinh năm 2023.