Phan Văn Tấn             
                                                                Phó Khoa Nhà nước và Pháp luật

         Thay đổi là quá trình vận động do ảnh hưởng, tác động qua lại của sự vật, hiện tượng, của các yếu tố bên trong và bên ngoài; thay đổi là thuộc tính chung của bất kì sự vật hiện tượng nào. Hay nói cách khác đơn giản hơn thay đổi là “Làm cho khác đi hay trở nên khác đi”

         Lãnh đạo sự thay đổi là quá trình tư duy và hành động sáng tạo nhằm định hướng, xây dựng và chia sẽ tầm nhìn về sự thay đổi của tổ chức, lựa chọn cần thay đổi và chiến lược cần thay đổi. Lãnh đạo không thay đổi là không còn vai trò lãnh đạo nữa. Người lãnh đạo không thể ngăn chặn sự thay đổi mà chỉ có thể tìm cách lãnh đạo, quản lý sự thay đổi. Theo John Kotter, vai trò của nhà lãnh đạo là đảm trách những mục tiêu mang tính thách thức có liên quan tới sự thay đổi.

         Trường Chính trị tỉnh Trà Vinh  là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Tỉnh ủy, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp và thường xuyên của Ban Thường vụ Tỉnh ủy. Trong những năm qua lãnh đạo nhà trường đã từng bước quản lý thay đổi cách thức lãnh đạo. Nhờ đó công tác đào tạo bồi dưỡng của trường đạt được nhiều thành tựu.

         Thứ nhất, lãnh đạo sự thay đổi về nguồn lực       

         Lãnh đạo sự thay đổi về nguồn nhân lực

         Trong bối cảnh hướng đến nguồn nhân lực chất lượng cao phù hợp với tiêu chí trường chính trị chuẩn, lãnh đạo nhà trường đã chủ động trong việc đưa giảng viên đi học tập, bồi dưỡng nhằm nâng cao kiến thức phục vụ cho công tác giảng dạy. Định kỳ hàng năm tiến hành xây dựng, bổ sung quy hoạch; thường xuyên rà soát nhân lực, bổ sung đội ngũ viên chức nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trước mắt và chuẩn bị đội ngũ kế cận cho những năm tiếp theo. Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý nhà trường luôn bám sát quy hoạch, có dự báo về tình hình nhân sự trong từng giai đoạn, từng thời kỳ, phù hợp với yêu cầu phát triển của nhà trường.

         Để đảm bảo được yêu cầu đó, thời gian qua lãnh đạo nhà trường cử nhiều lượt cán bộ, giảng viên đi dự các lớp tập huấn nghiệp vụ, chuyên môn trong và ngoài tỉnh. Để từng bước bổ sung kiến thức thực tiễn cho đội ngũ giảng viên, hàng năm nhà trường phối hợp với các huyện, thành, thị cử giảng viên các khoa đi nghiên cứu thực tế tại cơ sở tìm hiểu, trao đổi kinh nghiệm và thực tế công tác các mặt tại cơ sở để giảng viên nắm, lồng ghép và vận dụng vào bài giảng của từng giảng viên.

         Lãnh đạo sự thay đổi về cơ sở vật chất:

         Tập trung đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, sử dụng hiệu quả trang thiết bị phục vụ dạy học, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới, giai đoạn 2016 - 2020 và những năm tiếp theo, nhà trường đã xây dựng, cải tạo các công trình: Nâng cấp tổng thể sân trường, cổng chính, hàng rào,  đường đi nội bộ, trồng lại cây cảnh xung quanh trường; Xây dựng mới các sân chơi cầu lông, bóng chuyền, cải tạo nâng cấp các hội trường A 5,6,7  và hội trường B 1,2,3. Giai đoạn 2 tiếp tục cải tạọ, nâng cấp nhà làm việc khu hành chính;  Khu ký túc xá học viên, . . . phục vụ nhu cầu vui chơi giải trí của cán bộ, viên chức, học viên. Chuẩn bị năm 2023 trường chính trị Trà Vinh đăng cai tổ chức Hội thao truyền thống các trường chính trị khu vực đồng bằng sông Cửu Long lần thứ X.

         Thứ hai, lãnh đạo sự thay đổi về các hoạt động chuyên môn.

         Lãnh đạo sự thay đổi về phương pháp giảng dạy

         Lãnh đạo nhà trường chủ trương đổi mới phương pháp dạy và học theo hướng tăng cường tương tác, phát huy tính chủ động sáng tạo của người học. Nhà trường thường xuyên thực hiện các biện pháp nâng cao chất lượng dạy và học, tổ chức đánh giá giảng viên; từng bước đổi mới phương pháp giảng dạy và học tập theo hướng tích cực, hiện đại.

         Các khoa giảng dạy đã chủ động chọn lựa, bố trí giảng viên có khả năng về lý luận và am hiểu về thực tiễn đảm nhận các bài giảng phù hợp trong chương trình đào tạo; đa số giảng viên giảng dạy đã nhận thức và đa dạng hóa phương pháp giảng dạy, áp dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, chú trọng đối thoại, trao đổi, làm việc nhóm,... Từng bước hạn chế dần cách giảng bài theo lối thuyết trình đơn thuần nhằm giúp học viên tích cực tham gia thảo luận, trao đổi ý kiến về những vấn đề mới, những vướng mắc trong thực tiễn đặt ra.

         Giảng viên của trường nắm vững lý luận bài giảng của giáo trình, tài liệu tham khảo qua báo cáo chuyên đề của Tỉnh ủy, các ban Đảng của tỉnh, các sở ngành tỉnh và thông tin trên mạng internet (có chọn lọc), bảo đảm cập nhật kiến thức cho học viên. Báo cáo tuần, tháng, quý, 6 tháng, năm của Tỉnh ủy, UBND tỉnh và các sở, ban, ngành tỉnh, những thông tin mới nhất từ Hội nghị báo cáo viên do Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy cung cấp, thông tin từ Tạp chí Lý luận chính trị của Học viện, Tạp chí Cộng sản…được Hiệu trưởng phê duyệt và chuyển kịp thời lên mạng nội bộ để giảng viên, viên chức khoa, phòng xem, nắm bắt kịp thời về lý luận gắn với thực tiễn tình hình kinh tế - xã hội của đất nước, của địa phương phục vụ công tác giảng dạy.

         Việc phân công giảng viên tham gia giảng dạy các chương trình đào tạo được thực hiện một cách dân chủ, do các khoa đề xuất, Ban Giám hiệu cùng với Đảng ủy thảo luận và lấy ý kiến của tập thể giảng viên nhà trường. Phần lớn các bài giảng được phân công phù hợp với chuyên môn, sở trường công tác cũng như kinh nghiệm thực tiễn của giảng viên.

         Lãnh đạo sự thay đổi về hình thức đào tạo, bồi dưỡng

         Cùng với việc đáp ứng yêu cầu mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, nhà trường thường xuyên tăng cường thực hiện các biện pháp để nâng cao chất lượng dạy và học; chủ động trong việc tuyển sinh, đa dạng hóa hình thức mở lớp; năng động trong điều phối các chương trình; kết hợp hài hòa, cân đối giữa việc chiêu sinh các lớp tập trung và các lớp tại chức tại trường, vừa đảm bảo thực hiện đúng, đầy đủ và vượt chỉ tiêu của tỉnh giao, vừa bảo đảm quyền tự chủ theo đúng quy định.

         Lãnh đạo nhà trường luôn chủ động chỉ đạo xây dựng kế hoạch giảng dạy tổng thể trong năm đảm bảo tính khoa học, hợp lý, bố trí đội ngũ giảng viên, nhân viên phục vụ theo đúng kế hoạch; Công tác tổ chức thi hết môn học, phần học, hướng dẫn, chấm tiểu luận tiếp tục được chấn chỉnh và ngày càng thể hiện tính nghiêm túc, công bằng, đúng quy định.

         Thực hiện nhiệm vụ được giao, trường còn mở rộng cả về đối tượng và nội dung bồi dưỡng như: Bồi dưỡng cán bộ chủ chốt cấp xã (dành cho 6 chức danh là Bí thư, Phó Bí thư; Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân; Chủ tịch, Phó chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp xã); bồi dưỡng 07 chức danh công chức cấp xã. Những năm gần đây, trường còn được giao nhiệm vụ bồi dưỡng ngạch chuyên viên chính; bồi dưỡng cập nhật kiến thức cho đối tượng 3, 4 và bồi dưỡng kiến thức Quốc phòng - An ninh cho chức sắc, nhà tu hành các tôn giáo trên địa bàn tỉnh Trà Vinh.

         Lãnh đạo sự thay đổi về kiểm tra, đánh giá kết quả giảng dạy

         Hàng năm lãnh đạo nhà trường chỉ đạo các khoa lập kế hoạch thao giảng, dự giờ giảng viên nhằm đánh giá về chất lượng giảng dạy của giảng viên. Đồng thời trên cơ sở đó mỗi khoa lựa chọn giảng viên đại diện để tham gia thi giảng viên dạy giỏi cấp trường. Những giảng viên đạt danh hiệu dạy giỏi cấp trường sẽ được tuyên dương, khen thưởng. Điều này có tác dụng khuyến khích và nâng cao tinh thần trong hoạt động chuyên môn của giảng viên. Đây cũng là bước chuẩn bị nhân sự cho hội thi giảng viên dạy giỏi toàn quốc. Nhờ sự quan tâm, chú trọng của lãnh đạo nhà trường chất lượng giảng dạy của giảng viên không ngừng nâng lên. Những năm gần đây, giảng viên nhà trường tham gia hội thi giảng viên dạy giỏi toàn quốc đều đạt kết quả khá tốt.

         Lãnh đạo sự thay đổi về công tác nghiên cứu khoa học

         Cùng với việc nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, lãnh đạo nhà trường đã chỉ đạo đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, đạt được những kết quả đáng khích lệ. Giảng viên chú trọng hơn tới công tác nghiên cứu khoa học thông qua các bài viết tham gia hội thảo khoa học trong và ngoài tỉnh, bài viết đăng trên các tạp chí chuyên ngành và trang thông tin điện tử trường.

         Bên cạnh đó, lãnh đạo nhà trường chỉ đạo việc thường xuyên đăng tải trên Website của trường các bài viết của cán bộ, viên chức, các bài nghiên cứu trao đổi. Công tác thông tin, tư liệu đã có nhiều cố gắng để phục vụ tốt các nhiệm vụ chuyên môn trong nhà trường; tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trên các lĩnh vực; trang thông tin điện tử, hệ thống iOffice của trường vận hành ổn định và ngày càng phát huy hiệu quả công tác thông tin.

         Lãnh đạo sự thay đổi về quản lý học viên

         Những năm gần đây lãnh đạo nhà trường đã thay đổi cách thức quản lý học viên. Công tác quản lý học tập của học viên được thực hiện trên cơ sở phối hợp giữa trách nhiệm của giảng viên giảng dạy với vai trò tự quản lý của lớp và trách nhiệm của cán bộ quản lý lớp (chủ nhiệm lớp). Trong các buổi học, ngoài vai trò tự quản của lớp, chủ nhiệm và các bộ phận liên quan quản lý đào tạo đã tăng cường thanh tra việc chấp hành thời gian lên lớp bằng nhiều biện pháp: lập sơ đồ chỗ ngồi học viên, điểm danh vào thời gian bắt đầu và kết thúc buổi học, quy định thời gian đóng mở cổng trường, học viên ra vào trường mang thẻ học viên v.v...

         Thứ ba, lãnh đạo sự thay đổi về văn hóa nhà trường.

         Lãnh đạo nhà trường đã triển khai thực hiện quy định về văn hóa ứng xử trong trường Đảng gắn với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, nhằm: “Giữ gìn, phát huy truyền thống, bản sắc văn hóa Trường Đảng: Tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc; cống hiến trong thực thi công vụ; cầu thị, sáng tạo, chất lượng trong đào tạo, bồi dưỡng, nghiên cứu khoa học; kỷ cương nơi công sở; văn minh trong ứng xử”. Bên cạnh đó còn khơi dậy và phát huy truyền thống vẻ vang của Trường Đảng thông qua những đợt sinh hoạt lý luận chính trị, các phong trào thi đua, các hoạt động thực tế, về nguồn... để những thế hệ, cán bộ, giảng viên, học viên hôm nay hiểu và ý thức sâu sắc hơn về những giá trị và những cống hiến lớn lao của Trường Đảng đối với sự nghiệp đấu tranh, bảo vệ  nền tảng tư tưởng lý luận của Đảng, bảo vệ nền độc lập, tự do của đất nước.

         Những thắng lợi bước đầu

         Với quyết tâm và cố gắng toàn lực, lãnh đạo nhà trường với phương thức quản lý thay đổi phù hợp với tình hình thực tiễn đã giúp trường đạt nhiều kết quả khả quan: Huân chương lao động hạng III; Bằng khen Thủ tướng Chính phủ; Cờ thi đua của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; cờ thi đua của Học viện Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, cờ thi đua của Ủy ban nhân dân tỉnh, bằng khen Học viện Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, bằng khen của Ủy ban nhân dân tỉnh…

         Tuy nhiên quá trình lãnh đạo sự thay đổi của lãnh đạo nhà trường vẫn còn tồn tại một số hạn chế như: lãnh đạo sự thay đổi được thực hiện nhưng chưa nhiều, sự thay đổi còn chậm và chưa đi vào chiều sâu, nhiều thay đổi chưa theo kịp thực tiễn, những thay đổi từ trên xuống đôi khi gây tâm lý ức chế cho người thực hiện...

         Trong thời gian tới  lãnh đạo sự thay đổi của lãnh đạo trường chính trị Trà Vinh có thể thực hiện một số giải pháp sau:

         Thứ nhất, lập kế hoạch thay đổi

         Việc chuẩn bị các phương án và kế hoạch triển khai cho những thay đổi trong hoạt động lãnh đạo là rất cần thiết. Lãnh đạo nhà trường nên chuẩn bị sẵn sàng những kế hoạch cho sự thay đổi bao gồm lộ trình, kế hoạch quản lý khi triển khai. Một kế hoạch được đầu tư xây dựng và sắp xếp trình tự chi tiết và dự trù các rủi ro, khó khăn, hạn chế là bước thiết yếu trước và trong quá trình cần thay đổi.

         Thứ hai, xác định các thay đổi cần tiến hành trong nhà trường và chọn lựa thứ tự thực hiện các thay đổi đó

         Trong thực tiễn, lãnh đạo sự thay đổi có nhiều vấn đề cần thực hiện lãnh đạo nhà trường phải quyết đoán và phân tích chính xác trong việc lựa chọn thứ tự các thay đổi. Cần ưu tiên những sự thay đổi quan trọng, những thay đổi có thể tạo ra khả năng đột phá của trường. Thiết nghĩ, nguồn nhân lực chất lượng cao chính là nơi tạo ra sự bức phá cho trường. Hiện nay, đội ngũ viên chức, giảng viên của trường hiện có 43 người nhưng chỉ có 2 tiến sĩ. Vì vậy trong những năm tới lãnh đạo nhà trường có thể lập kế hoạch đưa cán bộ, giảng viên đi đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nhằm góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy. Đây cũng là bước tạo nguồn cán bộ cho tương lai.

         Thứ ba, rèn kỹ năng lắng nghe

         Một trong những kỹ năng quan trọng nhất đối với một nhà lãnh đạo là lắng nghe. Lãnh đạo nhà trường có thể ngồi lại với viên chức, giảng viên và lắng nghe mọi phản hồi của họ trong quá trình thực hiện sự thay đổi. Khi đã định vị chính xác được tâm tư, tình cảm của viên chức, giảng viên lãnh đạo có thể nỗ lực hết sức để khắc phục chúng để tập thể cùng hoàn thành tốt nhiệm vụ.

         Thứ tư, truyền cảm hứng, tạo động lực cho tập thể

         Cựu Tổng thống Mỹ John Quincy Adams từng nói: “Nếu hành động của bạn truyền cảm hứng cho những người khác, để họ biết mơ ước nhiều hơn, học hỏi nhiều hơn, làm việc nhiều hơn và trưởng thành nhiều hơn, bạn là một nhà lãnh đạo”. Vì vậy, truyền cảm hứng để tập hợp sức mạnh vì một mục tiêu chung là vai trò của người lãnh đạo. Lãnh đạo nhà trường cần đảm bảo rằng tất cả viên chức, giảng viên của mình được quan tâm công bằng và đúng mức trong mọi hoạt động. Bên cạnh đó, việc khích lệ tinh thần kịp thời sẽ tạo động lực to lớn cho cấp dưới để họ có thể vượt qua khó khăn và hoàn thành tốt công việc.

         Tóm lại, thực tiễn cho thấy có nhiều nguyên nhân dẫn đến những thay đổi không thể tránh khỏi trong mọi lĩnh vực hoạt động của nhà trường: nhân sự, tài chính, cơ sở vật chất, các hoạt động dạy học và giáo dục, văn hóa nhà trường. Để nhà trường có thể thích nghi, tồn tại và phát triển theo kịp đà phát triển của thời đại, lãnh đạo nhà trường cần chủ động lãnh đạo, quản lí sự thay đổi thông qua các chức năng hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra, đồng thời chú trọng rèn luyện các năng lực và phẩm chất cần thiết để thành công trong quản lí sự thay đổi./.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

         1. Trường Chính trị Trà Vinh: Báo cáo kết quả 01 năm thực hiện Quyết định số 4874-QĐ/HVCTQG, ngày 30/9/2019 của Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh về việc ban hành Quy chế quản lý hoạt động bồi dưỡng của trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương).

        2. Trường chính trị Trà Vinh: Báo cáo kết quả thực hiện Quy định 285-QĐ/TW ngày 25/4/2015 của Bộ Chính trị “về dân chủ trong nghiên cứu lý luận chính trị trong các cơ quan đảng, nhà nước”.

         3. Vũ Khoan: Lãnh đạo trong bối cảnh toàn cầu hóa, Tạp chí Thông tin khoa học lý luận chính trị, số 4-2015.