ThS. Bí Thị Kiều Oanh
                                        Khoa Xây dựng Đảng

         Thời kỳ nào cũng vậy, thanh niên luôn được xem là rường cột và tương lai của đất nước. Thanh niên luôn là lực lượng xung kích trong các cuộc đấu tranh cách mạng, luôn có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự tồn tại và phát triển của xã hội.

         Đảng Cộng sản Việt Nam luôn đề cao vị trí, vai trò của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (sau đây gọi tắt là Đoàn Thanh niên), xác định đây là đội dự bị tin cậy của Đảng. Trước khi đi xa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn: “ĐOÀN VIÊN VÀ THANH NIÊN… Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những con người kế thừa xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên”¹. Người luôn đánh giá cao vị trí đặc biệt của thanh niên đối với sự nghiệp cách mạng, tương lai của dân tộc, tiền đồ của Tổ quốc. Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Người luôn quan tâm tới vấn đề giáo dục, đào tạo toàn diện các thế hệ thanh niên Việt Nam, tổ chức thanh niên vào các phong trào cách mạng phong phú của đất nước. “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”². 

         Thực hiện lời dạy của Người, Đảng đã đề ra nhiều chủ trương giao cho Đoàn giáo dục, rèn luyện đạo đức, đào tạo, bồi dưỡng, tổ chức thanh niên thành lực lượng hùng hậu, trung thành, kế tục sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Qua mỗi thời kỳ, dù bất cứ hoàn cảnh nào các thế hệ thanh niên đều hoàn thành xuất sắc sứ mệnh lịch sử của mình. Trong công cuộc đổi mới, đạo đức, lối sống của thanh niên không ngừng được giáo dục, phong trào thi đua yêu nước đã tạo môi trường lành mạnh để thế hệ trẻ, rèn luyện, trưởng thành, góp phần hình thành lý tưởng cách mạng, đạo đức cao đẹp, lối sống nghĩa tình, tuân thủ pháp luật, từng bước hoàn thiện nhân cách.Thanh niên đã được giáo dục, chăm sóc nuôi dưỡng ngày một tốt hơn, thanh thiếu niên tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và con đường phát triển của đất nước, sống có trách nhiệm với Tổ quốc, gia đình và bản thân, có ước mơ, hoài bão, kiến thức, kỹ năng, sức khỏe tốt, tư duy năng động, sáng tạo, lạc quan, tự tin, dám nghĩ, dám làm, có nhiều đóng góp quan trọng trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

         Song, thanh niên cũng chứa đựng không ít vấn đề phức tạp đòi hỏi Đảng phải quan tâm, định hướng và chăm lo giải quyết. Sự suy thoái về đạo đức, lối sống của xã hội nói chung, của một bộ phận thanh niên nói riêng đang là nỗi đau, nỗi lo chung của toàn xã hội. Khắc phục sự suy thoái đó đang là mệnh lệnh của đời sống và của trái tim mỗi con người. Do độ tuổi còn trẻ, thiếu kinh nghiệm nên thanh niên cần được sự giúp đỡ, chăm lo của các thế hệ đi trước và toàn xã hội. Họ là lớp người chưa từng trải nên dễ bị chán nản, dễ hoang mang dao động trước khó khăn, dễ bị kích động, nhẹ dạ cả tin, tiếp nhận thông tin ít chọn lọc, tạo nên yếu tố tiêu cực trong cuộc sống. Họ đang ở độ tuổi năng động, hăng hái, sôi nổi, nhiệt tình, vô tư, nhạy bén, chuộng cái mới song cũng dễ sa vào trạng thái cực đoan, chạy theo lối sống thực dụng. Ngoài ra thanh niên cũng không phải là một khối thuần nhất, vì thế cần phải hiểu rõ từng đặc điểm riêng của thanh niên.

         Trong công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, văn hóa của thanh niên còn nhiều hạn chế. Nhiều tổ chức, cá nhân chưa nhận thức đúng và đầy đủ tầm quan trọng của nhiệm vụ giáo dục thanh niên, nhất là trong bối cảnh đất nước có nhiều thay đổi. Việc cụ thể hóa các chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác giáo dục đạo đức cách mạng chưa kịp thời và hiệu quả, nhiều mục tiêu, chỉ tiêu chưa đạt yêu cầu. Một bộ phận thanh niên giảm sút niềm tin, sống thực dụng, thiếu lý tưởng, xa rời truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Một số thanh niên bị các thế lực thù địch lôi kéo, kích động chống phá sự nghiệp cách mạng của Đảng…tình trạng tội phạm và các tệ nạn xã hội trong thanh niên còn diễn biến phức tạp.
Trước yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng và sự biến đổi nhanh chóng của tình hình thế giới và khu vực, ít nhiều tác động đến thanh niên, đòi hỏi Đoàn thanh niên phải tăng cường sự lãnh đạo, giáo dục đạo đức, lý tưởng cách mạng cho đoàn viên, thanh niên giữ vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng trong việc xây dựng, củng cố tình cảm, niềm tin, bản lĩnh chính trị cho đoàn viên, thanh niên, tránh tình trạng (nhạt Đảng, khô Đoàn, xa rời chính trị).

         Giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên hiện nay cũng như những năm tới là vấn đề vô cùng hệ trọng và mang tầm chiến lược. Chỉ thị số 42 -CT/TW, ngày 24/3/2015 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 - 2030 (gọi tắt là Chỉ thị số 42-CT/TW), được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, vừa là nhiệm vụ cấp thiết trước mắt, vừa là nhiệm vụ cơ bản, chiến lược, lâu dài, thường xuyên, đòi hỏi phải có sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, của các lực lượng xã hội và cơ sở giáo dục.

         Để nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục đạo đức cho thanh niên. Trong thời gian tới, các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể nhân dân, đặc biệt là Tỉnh Đoàn Trà Vinh, tôi mạnh dạn đề xuất một số giải pháp sau:

         Một là, tập trung triển khai các chương trình, đề án, kết luận giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh thiếu niên: Chương trình hành động thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 24/3/2015 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ, giai đoạn 2015 - 2030”; Đề án “Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh thiếu nhi, giai đoạn 2018 - 2022”; Kết luận số 05-KL/TWĐTN-BTG ngày 15/12/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đoàn về “Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng cho đoàn viên, thanh niên”; Nghị quyết Liên tịch số 480 giữa Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam về “Phát huy vai trò xung kích của tuổi trẻ tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ”... Hằng năm, có kế hoạch triển khai cụ thể trong các đối tượng thanh thiếu niên. Đồng thời hiện nay, Trung ương Đoàn đã xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh thiếu niên trên không gian mạng, giai đoạn 2019 - 2025” và Đề án “Phòng, chống ma túy trong thanh thiếu niên, giai đoạn 2019 - 2025 ” để tập trung thực hiện nhóm giải pháp này.

         Hai là, tích cực triển khai có hiệu quả việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong đoàn viên, thanh niên. Các cấp bộ Đoàn triển khai nghiên cứu, học tập, tuyên truyền có hiệu quả, sáng tạo các chuyên đề học tập và làm theo Bác gắn với việc cá nhân đăng ký làm theo Bác hàng năm. Công tác giáo dục của Đoàn, Đội, Hội phải khắc phục tính hành chính, quan liêu, khô cứng, sơ cứng, giáo điều, chủ quan, duy ý chí. Xác định nội dung đột phá là xây dựng lề lối, tác phong cán bộ Đoàn, chọn xây dựng hình ảnh người cán bộ Đoàn trách nhiệm, gương mẫu, trung thực, sâu sát cơ sở làm nội dung đột phá, tạo chuyển biến rõ rệt lề lối, tác phong cán bộ Đoàn. Định kỳ 5 năm 2 lần tổ chức Đại hội Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác toàn quốc. Tiếp tục triển khai cuộc vận động “Xây dựng giá trị hình mẫu thanh niên Việt Nam thời kỳ mới” với 12 tiêu chí.

         Ba là, chú trọng giáo dục nâng cao bản lĩnh chính trị, ý thức cảnh giác cách mạng cho đoàn viên, thanh niên; mỗi người trẻ tuổi phải tự ý thức được về lẽ sống. đối với thế hệ trẻ nước ta hiện nay; tham gia đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch. Chủ động cung cấp thông tin, trang bị kiến thức, phương pháp, kỹ năng để thanh niên tự phòng ngừa, tự sàng lọc, tự đấu tranh với các luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, chống phá. Ngăn chặn, phản bác những thông tin và luận điệu sai trái, tăng sức đề kháng cho thanh niên trước sự chống phá của các thế lực thù địch; tham gia bảo đảm an ninh, an toàn thông tin, bảo vệ an ninh tư tưởng, an ninh văn hóa trên không gian mạng, nhất là mạng xã hội. Thường xuyên nắm bắt tình hình tư tưởng, dư luận xã hội và định hướng dư luận trong thanh niên thông qua mạng lưới thăm dò dư luận, đối thoại trực tiếp, ứng dụng công nghệ thông tin, mạng xã hội. Thường xuyên cập nhật kiến thức mới, bồi dưỡng, đào tạo nâng cao năng lực cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên của Đoàn. Tăng cường phối hợp với các cấp, các ngành tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, đấu tranh, phê phán, uốn nắn nhận thức lệch lạc, biểu hiện sai trái trong cán bộ, đoàn viên, thanh thiếu nhi.

         Bốn là, coi trọng giáo dục đạo đức bằng hành động, qua thực tiễn phong trào. Trong thời gian tới, các cấp bộ Đoàn phát huy vai trò thanh niên xung kích trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị và tập trung triển khai 03 phong trào hành động cách mạng: “Thanh niên tình nguyện”, “Tuổi trẻ sáng tạo”, “Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc” trong từng nhóm đối tượng, tiếp tục duy trì các phong trào đặc thù. Toàn Đoàn triển khai 03 chương trình đồng hành với thanh niên: “Đồng hành với thanh niên trong học tập”; “Đồng hành với thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp”; “Đồng hành với thanh niên rèn luyện và phát triển kỹ năng trong cuộc sống, nâng cao thể chất, đời sống văn hóa tinh thần”, góp phần phát triển thanh niên toàn diện, khẳng định vai trò của Đoàn trong bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của thanh niên. Thu hút, tập hợp, giáo dục thanh niên qua phong trào góp phần phát huy tính tích cực chính trị – xã hội của thanh niên, tạo môi trường thực tiễn rộng lớn, phong phú để giáo dục, rèn luyện, phát huy thanh niên.

         Năm là, chăm lo củng cố xây dựng tổ chức Đoàn thực sự vững mạnh về tư tưởng, chính trị, đạo đức, tổ chức và hành động, xứng đáng là đội dự bị tin cậy của Đảng. Trong đó, coi trọng công tác cán bộ đoàn, đào tạo đội ngũ kế cận của Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ đoàn tiên phong, bản lĩnh, có tinh thần đổi mới, dám nghĩ, dám làm, năng động và sáng tạo, không suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Chú trọng nâng cao chất lượng đoàn viên, nhất là chất lượng tư tưởng chính trị và tính tiên phong, bản lĩnh của thanh niên. Tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức chính trị tư tưởng cho đoàn viên, thanh niên về Đảng; tổ chức cho cán bộ, đoàn viên, thanh niên tích cực đấu tranh bảo vệ Cương lĩnh chính trị, đường lối của Đảng; tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, phòng chống tham nhũng, lãng phí, góp ý đảng viên, phòng chống suy thoái về đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ với hình thức phù hợp, góp phần thực hiện thành công Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII của Đảng. Tiếp tục triển khai các giải pháp thực hiện cuộc vận động “Đoàn viên phấn đấu trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam”, Đoàn trực tiếp rèn luyện đảng viên trẻ, cung cấp cán bộ trẻ cho Đảng.

         Sáu là, tự thân mỗi Đoàn viên thanh niên phải nghiêm túc trong rèn luyện, phấn đấu, sớm khắc phục chạy theo lối sống buông thả, lười học tập và tu dưỡng đạo đức, tích cực lao động, loại trừ ngay những sinh hoạt thiếu lành mạnh hoặc phản văn hóa, thậm chí vi phạm pháp luật. Coi đó là một trong những nhiệm vụ hàng đầu, “hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ” . Chứng tỏ bản lĩnh, sức trẻ, sự sáng tạo và tinh thần dám nghĩ, dám làm của mình, ra sức tu dưỡng, học tập và rèn luyện về mọi phương diện, để cùng với toàn Đảng, toàn dân thực hiện công cuộc đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

         Việc xây dựng đạo đức, lối sống nói riêng và xây dựng văn hóa nói chung, là  khó khăn, phức tạp, lâu dài. Xã hội ngày càng tiến lên, những vấn đề đạo đức, lối sống…càng trở thành những vấn đề bức xúc. Điều đó đòi hỏi sự quan tâm thường xuyên của toàn Đảng và toàn xã hội. Đoàn Thanh niên phải tự đổi mới chính mình về phương pháp, hình thức giáo dục theo hướng giáo dục đạo đức là hàng đầu, bồi dưỡng tình cảm đạo đức, tình thương, kỷ cương, trách nhiệm là cốt lõi./.

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập (Di chúc), Tập 15, Nxb. Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, 2011.

 2. Chỉ thị số 42 - CT/TW ngày 24/3/2015 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ, giai đoạn 2015 - 2030”.

3. Tập bài giảng chương trình CCLLCT - HC cho các đối tượng đào tạo ở Trung tâm Học Viện Chính trị - Hành chính Quốc gia HCM: “Tu dưỡng tính Đảng cộng sản và đạo đức cách mạng”, Nxb. Chính trị -  Hành chính, 2013.