ThS. Nguyễn Thị Thu Sương    
Giảng viên Khoa Xây dựng Đảng

         Công tác thanh niên là công tác mang tính chiến lược có ý nghĩa sống còn của sự nghiệp cách mạng nước ta. Đảng Cộng sản Việt Nam luôn nhất quán quan điểm coi thanh niên là lượng xã hội to lớn, một trong những nhân tố quan trọng quyết định tương lai, vận mệnh của dân tộc. Công tác thanh niên là công tác mang tính chiến lược của Đảng, chăm lo phát triển thanh niên vừa là mục tiêu, vừa là động lực đảm bảo cho sự ổn định và phát triển bền vững của đất nước. Kể từ khi đổi mới đến nay công tác thanh niên luôn được đảng quan tâm, chú trọng.

         Có nhiều định nghĩa khác nhau về thanh niên. Theo từ điển Tiếng Việt do Viện Ngôn ngữ khoa học công bố vào năm 2003  mục từ “thanh niên” được giải thích là “người còn trẻ, đang ở độ tuổi trưởng thành”. Theo bộ từ điển Oxford thì từ “youth” (thanh niên) được định nghĩa như sau: “Là người trẻ tuổi, trong giai đoạn giữa tuổi thơ và tuổi người lớn, hăng hái, nhiệt tình hoặc thiếu kinh nghiệm hoặc chỉ những đặc trưng khác của độ tuổi này. Khi được dùng ở dạng số nhiều thì từ này chỉ tập hợp những người trẻ tuổi”. Ngày nay, trên thế giới hầu hết các nước quy định tuổi thanh niên bắt đầu từ 15 tuổi, còn móc kết thúc không giống nhau ở các quốc gia chẳng hạn như: Trung Quốc: 14-28, Ấn Độ 13-35, Hàn Quốc: 9-24, Singapore: 15-29, Thái Lan: 15-24… Trong khi đó, theo Luật Thanh niên ngày 16 tháng 06 năm 2020 do Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam ban hành thì “thanh niên là công dân Việt Nam từ 16 - 30 tuổi”.

         Với quan điểm xem thanh niên là “rường cột nước nhà”, là lực lượng xã hội quan trọng quyết định sự thành bại của cách mạng  vì vậy đảng rất quan tâm và chú trọng đặc biệt đến công tác thanh niên. Công tác thanh niên là một bộ phận quan trọng trong công tác quần chúng, bao gồm toàn  bộ những hoạt động của Đảng, Nhà nước, Đoàn Thanh niên và cả xã  hội nhằm giáo dục, bồi dưỡng và  tạo điều kiện cho thanh niên phát  triển, trưởng thành, phát huy mọi tiềm năng của lực lượng thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Kể từ khi có Đảng, công tác thanh niên  là hoạt động xã hội tự giác đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp và toàn diện của Đảng. Đảng luôn coi công tác thanh niên  là một bộ phận quan trọng trong hoạt động của Đảng đó là quá trình giáo dục, thuyết phục và vận động thanh niên tham gia thực hiện các nhiệm vụ cách mạng, đồng thời góp phần giải quyết các vấn đề xã hội gắn liền với thanh niên.

         Năm 1986, đất nước bước vào thời kỳ đổi mới toàn diện, hơn lúc nào hết Đảng rất quan tâm đến công tác thanh niên. Nghị quyết Đại hội VI nhấn mạnh: phải ý thức đầy đủ rằng, chính thanh niên là lớp người có sứ mệnh lịch sử xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội. Cần mạnh dạn giao trách nhiệm cho thanh niên và thông qua các hoạt động xã hội để đào tạo, bồi dưỡng thanh niên. Đào tạo bồi dưỡng thanh niên là một việc làm cần thiết bởi đó là công việc xây dựng nền móng cho tương lai của đất nước như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn trong di chúc: “ Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”.

         Hội nghị BCH Trung ương Đảng lần thứ tám đã thông qua Nghị quyết 8B/TW về "Đổi mới công tác quần chúng của Đảng, tăng cường mối quan hệ giữa Đảng và nhân dân". Đây là một nghị quyết vừa mang tính cấp bách vừa thể hiện chiến lược lâu dài trong việc chỉ đạo đổi mới công tác quần chúng nói chung và công tác thanh niên nói riêng của Đảng trong thời kỳ mới.

         Năm 1991, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ được thông  qua tại đại hội VII. Trong cương lĩnh vấn đề thanh niên được quan tâm đặc biệt: “đối với thanh niên, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn TNCS Hồ Chí Minh ở mọi cấp, mọi ngành. Nghị quyết Đại hội VII đã giao nhiệm vụ cho Đoàn: “Đoàn TNCS Hồ Chí Minh cần tập hợp rộng rãi  Đoàn viên dưới nhiều hình thức; thực hiện tốt chức năng giáo dục, vận động quần chúng thực hiện thắng lợi những nhiệm vụ cụ thể; chăm lo lợi ích của Đoàn viên; đại diện cho thanh niên tham gia công việc của Nhà nước. Hướng mạnh về cơ sở để phát triển tổ chức, củng cố sinh hoạt, xã hội hóa các hoạt động  đào tạo, bồi dưỡng rèn luyện cán bộ, khắc phục bệnh quan liêu, hành chính trong hoạt động của đoàn thể”. Tháng 3 năm 1991, Bộ Chính trị ra Nghị quyết 25 về "Đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên". Nghị quyết chỉ rõ phải coi công tác thanh niên như một khoa học. Nghị quyết 25 đã đem lại cho tổ chức Đoàn và phong trào thanh niên hướng đi mới trong các hoạt động lao động sản xuất, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN.

         Năm 1992, Quốc hội thông qua Hiến pháp mới. Điều 66 của Hiến pháp có viết: "Thanh niên được gia đình, Nhà nước và xã hội tạo điều kiện học tập, lao động và giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ, bồi dưỡng về đạo đức truyền thống dân tộc, ý thức công dân và lý tưởng XHCN, đi đầu trong công cuộc lao động, sáng tạo và bảo vệ Tổ quốc". Ngày 12 tháng 1 năm 1993, Hội nghị lần thứ tư BCH Trung ương Đảng CSVN khóa VII họp và ra Nghị quyết "Về công tác thanh niên trong thời kỳ mới".

         Đại hội VIII xác định đưa nước ta vào thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Để thu hút thế hệ trẻ bước vào giai đoạn lịch sử mới Đại hội VIII chủ trương: “đối với thể hệ trẻ, chăm lo giáo dục, bồi dưỡng, đào tạo phát triển toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, văn hóa, sức khỏe, nghề nghiệp; giải quyết việc làm, phát triển tài năng và sức sáng tạo, phát huy vai trò xung kích trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ”. Đại hội cũng đề cập đến vấn đề tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn TNCS Hồ Chí Minh ở mọi cấp, mọi ngành.

         Phát huy tinh thần của đại hội VIII, Đại hội IX tiếp tục khẳng định sự cần thiết phải “chăm lo giáo dục, bồi dưỡng, đào tạo phát triển toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, văn hóa, sức khỏe, nghề nghiệp” cho thanh niên; coi trọng phát triển tài năng và sức sáng tạo, phát huy vai trò xung kích của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Đại hội Đảng lần này cũng thông qua Điều lệ Đảng khẳng định vị trí, chức năng to lớn của Đoàn trong công tác giáo dục, tập hợp thế hệ trẻ để đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước: “Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng, thường xuyên bổ sung lực lượng trẻ cho Đảng, kế tục sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, là lực lượng nòng cốt trong phong trào thanh niên; là trường học XHCN; đại diện quyền lợi của thanh niên; phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh”.

         Đến Đại hội X, Đảng chú trọng việc phải thường xuyên bồi dưỡng thanh niên các giá trị văn hóa, giáo dục truyền thống, lý tưởng, năng lực trí tuệ, đạo đức và bản lĩnh văn hóa con người Việt Nam, tạo điều kiện học tập, lao động, giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ. Đồng thời, nhấn mạnh: “đối với thế hệ trẻ: thường xuyên giáo dục chính trị, truyền thống, lý tưởng, đạo đức và lối sống; tạo điều kiện học tập, lao động, giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Khuyến khích thanh niên tự học, tự nâng cao tay nghề, tự tạo việc làm. Chú trọng bồi dưỡng nguồn cán bộ, đào tạo thanh niên trong lực lượng vũ trang có nghề khi hết thời hạn nghĩa vụ quân sự. Tạo cơ hội cho thanh niên có tài năng đi học ở nước ngoài về phục vụ đất nước. Thu hút rộng rãi thanh niên, thiếu niên và nhi đồng  vào các tổ chức do Đoàn TNCS Hồ Chí Minh làm nòng cốt và phụ trách”. Ngày 25/7/2008 Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khoá X đã ban hành Nghị quyết số 25-NQ/TW. Nghị quyết đã đánh giá về tình hình thanh niên và công tác thanh niên sau 20 năm đổi mới. Từ đó, Nghị quyết nêu ra 5 quan điểm chỉ đạo nhằm phát huy vai trò của thanh niên trong sự nghiệp cách mạng.

         Nghị quyết Đại hội XI năm 2011, một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác thanh niên trong quá trình đẩy mạnh sự nghiệp CNH, HĐH đất nước: “làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, truyền thống, lý tưởng,đạo đức và lối sống; tạo điều kiện học tập, lao động, giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ cho thế hệ trẻ. Khuyến khích, cổ vũ thanh niên nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão  lớn, xung kích, sáng tạo, làm  chủ khoa học, công nghệ hiện đại. Hình thành lớp thanh niên ưu tú trên mọi lĩnh vực, kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, góp phần quan  trọng vào  sự nghiệp đẩy mạnh CNH, HĐH,  xây  dựng và  bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.  Thu  hút  rộng rãi thanh niên, thiếu niên và nhi đồng vào các tổ chức do Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh làm nòng cốt và phụ trách”. Trên cơ sở đó ngày 25 tháng 12 năm 2013 Bộ chính trị đã thông qua Kết luận Số: 80/KL-TW về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW của ban chấp hành trung ương khoá X về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá”

         Kế thừa tinh thần của các đại hội trước, Đại hội XII tiếp tục có sự phát triển mới về công tác giáo dục, rèn luyện thanh niên “Đổi mới nội dung, phương thức giáo dục chính trị, tư tưởng, lý tưởng, truyền thống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, lòng yêu nước, xây dựng đạo đức, lối sống lành mạnh, ý thức tôn trọng và nghiêm chỉnh chấp hành Hiến pháp và pháp luật cho thế hệ trẻ”. Có thể thấy quan điểm Đại hội XII vừa thể hiện sự kế tục, tiếp nối thành quả của sự nghiệp xây dựng, phát triển con người Việt Nam trong thời kỳ đổi mới, vừa thể hiện rõ sự phát triển trong nhận thức lý luận, thực tiễn của Đảng về công tác thanh  niên.

         Dự thảo văn kiện Đại hội XIII xác định: “Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hoá, nâng cao lòng yêu nước, tự hào dân tộc, nuôi dưỡng hoài bão, khát vọng vươn lên; nêu cao tinh thần trách nhiệm đối với đất nước, với xã hội; xây dựng môi trường, điều kiện học tập, lao động, giải trí, rèn luyện để phát triển lành mạnh, toàn diện, hài hoà cả về trí tuệ, thể chất và giá trị thẩm mỹ cho thế hệ trẻ. Tạo động lực cho thanh niên xung kích trong học tập, lao động sáng tạo, khởi nghiệp, làm chủ các kiến thức khoa học, công nghệ hiện đại, phát huy vai trò trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Chăm lo nuôi dưỡng, giáo dục, bảo vệ thiếu niên, nhi đồng; dành những điều kiện tốt nhất, sự chăm lo chu đáo nhất cho trẻ em - tương lai của đất nước”.

         Như vậy, kể từ khi đổi mới đến nay thanh niên và công tác thanh niên luôn luôn được đảng quan tâm đặc biệt. Trong những giai đoạn lịch sử khác nhau, Đảng đều có những chủ trương, đường lối cụ thể để vận động, tập hợp và phát huy tiềm năng, thế mạnh của thanh niên. Thanh niên Việt Nam ngày nay luôn phát huy được những giá trị truyền  thống quý báu, đổi mới và sáng tạo không ngừng. Trong tình hình hiện nay, tác động của toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế, sự bùng nổ của cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đã và đang đặt ra nhiều yêu cầu và thách thức mới cho công tác thanh niên. Vì vậy trong bối cảnh mới công tác thanh niên phải cần được chú trọng hơn nữa nhằm tạo mọi điều kiện, cơ hội để thanh niên phát huy hết năng lực và cống hiến tốt nhất cho xã hội./.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. ĐCSVN, Văn kiện Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới và hội nhập (Đại hội VI, VII, VIII, IX, X), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2008.

2. ĐCSVN, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2016.

3. Wesite: dangcongsan.vn.