Trong giai đoạn hiện nay, nước ta đã đạt những thành tựu to lớn của sự nghiệp đổi mới, phát triển về kinh tế chính trị, văn hoá, xã hội, quốc phòng an ninh, đối ngoại... với những thành tựu to lớn đó có sự góp phần không nhỏ của lực lượng thanh niên. Thanh niên xung kích, tình nguyện với tinh thần “Đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên”. Đó là những người có ước mơ, hoài bão, sáng tạo dám nghĩ dám làm vì sự phát triển của đất nước.

         Tuy nhiên, bên cạnh những thời cơ chúng ta còn phải đối diện với các nguy cơ là sự tụt hậu về kinh tế sau dịch bệnh covid 19, âm mưu “Diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch, sự chệch hướng xã hội chủ nghĩa và các vấn đề xã hội mới phát sinh… Một bộ phận thanh niên chưa xác định đúng mục tiêu, lý tưởng phấn đấu còn mơ hồ, ngại học tập, lười lao động, buông thả, chạy theo lối sống thực dụng, suy thoái giá trị đạo đức…ảnh hưởng đến công tác đoàn kết tập hợp thanh niên và tổ chức đoàn - hội hết sức khó khăn.

         Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình đoàn kết tập hợp thanh niên

         Đoàn kết tập hợp thanh niên liên quan đến con người và cộng đồng, nên chịu tác động bởi nhiều yếu tố kinh tế, văn hoá xã hội rất phức tạp. Tuy nhiên, trong quá trình nghiên cứu lý luận và thực tiễn cho thấy Đoàn kết tập hợp thanh niên khó khăn do các yếu tố sau:

         Một là, Yếu tố kinh tế chủ yếu là do tác động mặt trái của cơ chế thị trường ảnh hưởng đến đời sống của thanh niên dẫn đến một bộ phận thanh niên không theo kịp cơ chế thị trường rơi vào hoàn cảnh khó khăn như thất nghiệp, nghèo đói dẫn đến thanh niên đi làm ăn xa…

         Hai là, Các yếu tố xã hội tác động đến đoàn kết tập hợp thanh niên rất phức tạp và đan xen nhau. Điểm đáng chú ý nhất là nhận thức thay đổi và không đúng với hệ thống thang giá trị và chuẩn mực xã hội, dẫn đến một bộ phận không nhỏ thanh niên có hành vi vi phạm các quy tắc, chuẩn mực xã hội. Đây là vấn đề phức tạp liên quan đến sự xuống cấp đạo đức và ứng xử của một bộ phận thanh niên hiện nay;

         Môi trường xã hội cũng tác động mạnh đến đoàn kết tập hợp thanh niên, môi trường không trong sạch, lành mạnh sẽ là môi trường thuận lợi cho tệ nạn xã hội phát sinh và phát triển gây khó khăn trong đoàn kết tập hợp thanh niên; Các thiết chế xã hội như gia đình, nhà trường, xã hội bị lỏng lẻo, yếu kém, thiếu bền vững cũng sẽ là nhân tố tác động không nhỏ đến thu hút thanh niên vào tổ chức.

         Ba là, Yếu tố văn hoá và hội nhập trong quá trình phát triển.

         Trong cơ chế thị trường, yếu tố văn hoá và hội nhập tác động đến đoàn kết tập hợp thanh niên chủ yếu là: Xu hướng trở lại phục hồi những hủ tục, tệ nạn xã hội mang tính truyền thống trước đây; vấn đề giao lưu văn hoá trong mở cửa và hội nhập bên cạnh quá trình tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân lại, cũng diễn ra quá trình du nhập văn hoá không lành mạnh từ bên ngoài, tác động đến thanh niên hiện nay.

         Bốn là, Yếu tố quản lý của Đoàn Thanh niên.

         Chất lượng một số tổ chức đoàn cơ sở còn yếu kém, chất lượng cán bộ đoàn tuy có nâng lên nhưng vẫn chưa theo kịp sự chuyển động trong nhận thức xã hội của thanh niên cũng như yêu cầu tập hợp đoàn kết thanh niên trong giai đoạn tình hình mới. Đặc biệt là trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ 4.0, hội nhập kinh tế, quốc tế, công tác xây dựng, phát triển tổ chức đoàn, tập hợp thanh niên trong các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp vốn đầu tư nước ngoài, khu vực đô thị, nông thôn còn bất cập, hạn chế chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế. Các mô hình tập hợp đoàn kết thanh niên đã được phát triển, đổi mới để phù hợp với từng đối tượng thanh niên, với nhu cầu, nguyện vọng của thanh niên nhưng vẫn chưa theo kịp sự chuyển động nhanh chóng của thực tiễn.

         Từ những vấn đề trên đặt ra cho chúng ta cần phải có sự nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, phân tích các yếu tố tác động, đề ra các giải pháp đồng bộ, trong đó công tác tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức cho thanh niên về các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước về công tác thanh niên là vấn đề có tầm quan trọng đặc biệt, đồng thời kết hợp với các biện pháp thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển, phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc trong đoàn kết tập hợp thanh niên. Bản thân đề xuất một số giải pháp sau:

         Thứ nhất, tăng cường công tác tuyên truyền giáo dục chính trị tư tưởng.

         Tăng cường công tác tuyên truyền giáo dục chính trị tư tưởng cho ĐVTN, thông qua việc tổ chức cho ĐVTN học tập các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước, Nghị quyết Đoàn các cấp, đẩy mạnh việc học tập sinh hoạt chính trị của Đoàn, tiếp tục triển khai và thực hiện cuộc vận động “Tuổi trẻ Trà Vinh  học tập và làm theo lời Bác”. Nhất là Nghị quyết Đại hội Đoàn các cấp đẩy mạnh việc tuyên truyền về Hiến pháp, pháp luật của nhà nước như: Luật Thanh niên, Luật Nghĩa vụ quân sự…nhân các ngày lễ lớn, giáo dục về truyền thống cách mạng hào hùng của quân dân Trà Vinh trong các cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, giáo dục đạo đức lối sống, nếp sống văn hóa, giữ gìn, bảo vệ  và phát huy bản sắc văn hóa, dân tộc, giúp  mỗi thanh niên hiểu sâu sắc hơn về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc,  bảo vệ Đảng, bảo vệ hệ thống chính trị và giữ vững an ninh chính trị - trật tự an toàn xã hội. 

         Thứ hai, nâng cao chất lượng đoàn viên, thanh niên.

         Tập trung nâng cao chất lượng đối tượng kết nạp đoàn; bồi dưỡng để mỗi thanh niên khi vào Đoàn đều có nhận thức và hiểu biết cơ bản về Đoàn, được rèn luyện qua hoạt động đoàn, hội, là thanh niên tiêu biểu của tập thể thanh niên, được chi đoàn tín nhiệm.

         Tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đẩy mạnh các hoạt động giáo dục truyền thống, rèn luyện đạo đức, lối sống lành mạnh cho thanh thiếu niên; nâng cao chất lượng của tổ chức Đoàn và chất lượng chính trị của đoàn viên, thanh niên. Thực tiễn cách mạng cho thấy ở mỗi giai đoạn lịch sử khác nhau, công tác Đoàn và phong trào thanh niên có những mục tiêu, nội dung, yêu cầu và nhiệm vụ thời đại khác nhau; song ở giai đoạn nào tổ chức Đoàn đều có nhiệm vụ quan trọng hàng đầu là giáo dục chủ nghĩa cộng sản, tinh thần yêu nước cho thanh thiếu niên.

         Do vậy các cơ sở Đoàn cần tập trung làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, giáo dục truyền thống, quán triệt sâu trong đoàn viên, thanh niên thực hiện các chủ trưởng của Đảng và Nhà nước về công tác thanh niên; đặc biệt tổ chức học tập, quán triệt Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp; học tập tư tưởng Hồ Chí Minh gắng với việc triển khai thực hiện có hiệu quả cuộc vận động đoàn viên thanh niên “Học tập và làm theo lời Bác”, tiếp tục tổ chức các đợt sinh hoạt chính trị rộng rãi “Tiếp lửa truyền thống mãi mãi tuổi 20” và cuộc vận động “Thanh niên sống đẹp, sống có ích” trong hội viên thanh niên; tích cực và đấu tranh phòng chống tệ nạn xã hội do tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường, đến đời sống của thanh niên và sự tranh giành lôi kéo của các thế lực thù địch.

         Thứ ba, nâng cao chất lượng chi đoàn, đoàn cơ sở

         Chi đoàn là tế bào cơ bản trong sự tồn tại và phát triển của tổ chức Đoàn; là nền tảng đoàn kết tập hợp, giáo dục, rèn luyện thanh niên; là người đại diện bảo vệ quyền lợi, lợi ích chính đáng của tuổi trẻ, là nơi trực tiếp tổ chức các phong trào hành động cách mạng của thanh niên; bồi dưỡng giúp đỡ thanh niên để kết nạp vào Đoàn, lựa chọn bồi dưỡng Đoàn viên ưu tú cho Đảng xem xét kết nạp.Trong thời gian qua, hoạt động của các cấp Đoàn cơ sở đã có chuyển biến khởi sắc, nhiều phong trào, mô hình được triển khai thực hiện mang lại hiệu quả, công tác cũng cố tổ chức, sinh hoạt lệ chi Đoàn luôn được quan tâm, chất lượng sinh hoạt được nâng lên. Tuy nhiên hiện nay chế độ sinh hoạt lệ ở một số chi Đoàn cơ sở chất lượng sinh hoạt kém nên ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động của Đoàn.

         Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi Đoàn hàng tháng phải đảm bảo 3 tính chất: tính chính trị, tính tiên tiến và tính quần chúng. Đổi mới và đa dạng hóa phương thức sinh hoạt chi Đoàn có thể thông qua các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, họp mặt, sinh nhật của Đoàn viên,…để sinh hoạt chi Đoàn. Thời gian sinh hoạt không nhất thiết là phải tổ chức vào ban ngày mà có thể tổ chức vào buổi tối vì buổi tối là thời gian rãnh của thanh niên. Trong cuộc họp cần phát huy cao tinh thần dân chủ của Đoàn viên, để tạo điều kiện cho Đoàn viên được thảo luận đóng góp vào các hoạt động của Đoàn và đóng góp xây dựng Đoàn.

         Thường xuyên tham mưu với các Sở, Ban,Ngành có liên quan tổ chức tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật trong trồng trọt và chăn nuôi, phòng trừ sâu bệnh, các bệnh trên gia súc, gia cầm,…qua đó giúp thanh niên áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nhằm mang lại hiệu quả kinh tế cao. Tranh thủ khai thác tốt các nguồn vốn như: Vốn ngân hàng chính sách xã hội, vốn dự án…để đầu tư cho thanh niên vay sản xuất, tiếp tục chỉ đạo mở rộng mô hình “tiết kiệm tích luỹ” góp vốn xoay vòng, giúp nhau trong sản xuất vì thành lập được các tổ hùn vốn, tổ tín dụng là điều kiện quan trọng để giữ vững được chế độ sinh hoạt chi đoàn thông qua các ngày sinh hoạt của chi đoàn.

         Thứ tư, tăng cường đoàn kết tập hợp thanh niên, xây dựng tổ chức thanh niên do Đoàn làm nồng cốt.

         Việc mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên trước hết, phải xác định Hội phải đến với thanh niên bằng những hoạt động của mình và những hoạt động đó phải thực sự đáp ứng được nhu cầu của thanh niên, chăm lo được các lợi ích của lớp trẻ. Hội phải làm được việc đó thì thanh niên mới đến với các hoạt động của Hội. Cùng với đó phải chăm lo việc học, việc làm, việc nâng cao tay nghề của thanh niên, tạo ra môi trường để thanh niên có thể tham gia vào để phát triển được nghề nghiệp, có hình thức phù hợp với từng đối tượng, chắc chắn sẽ thu hút được đông đảo thanh niên tham gia vào công tác Hội để phát huy sức trẻ trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc là một mục tiêu cần hướng đến.

         Phát triển mạnh mẽ tổ chức Hội LHTN Việt Nam là trách nhiệm của mỗi cấp bộ Đoàn. Các cơ sở Đoàn cần tăng cường công tác chỉ đạo Hội, phân công cán bộ có năng lực, phẩm chất tốt phụ trách công tác Hội, tạo điều kiện về phương tiện, kinh phí cho các hoạt động Hội. Phát huy mạnh mẽ vai trò của tổ chức Hội LHTN trong tập hợp đoàn kết thanh niên tạo nguồn bổ sung lực lượng cho Đoàn. Đổi mới nội dung, hình thức tập hợp thanh niên thông qua việc tạo các mô hình mới phong phú, đa dạng theo nghề nghiệp, nhu cầu, sở thích của thanh niên.

         Thứ năm. tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị

         Trong giai đoạn hiện nay, cần xác định rõ đoàn kết tập hợp thanh niên là yêu cầu của sự nghiệp đổi mới dưới sự lãnh đạo của cả hệ thống chính trị là một tất yếu khách quan của sự phát triển bền vững của xã hội. Việc phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị cho công tác này là nhiệm vụ rất quan trọng đặt dưới sự lãnh đạo toàn diện của các cấp ủy Đảng, phát huy vai trò quản lý của Nhà nước và công tác vận động quần chúng của các tổ chức đoàn thể nhân dân.

         Đảng lãnh đạo toàn diện là nguyên tắc chỉ đạo cơ bản nhất, bởi lẽ Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam, chỉ có sự lãnh đạo của Đảng mới có khả năng thống nhất hoạt động của cả hệ thống chính trị vào công tác đoàn kết tập hợp thanh niên. Trong thực hiện, Đảng đề ra các chủ trương, nghị quyết chỉ đạo phù hợp với tình hình chung của tỉnh, đồng thời theo dõi chặt chẽ tình hình thanh niên trên địa bàn, định kỳ nghe các ban ngành chức năng báo cáo các mặt công tác cụ thể, có kiểm tra việc thực hiện và đề ra những giải pháp phù hợp, đôn đốc các ngành chức năng tập trung tổ chức thực hiện. Đồng thời với việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, phải phát huy hết hiệu lực quản lý của Nhà nước, phát huy sức mạnh của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.

         Tóm lại,  đoàn kết tập hợp thanh niên là nhiệm vụ cấp bách đặt ra đối với toàn Đảng, toàn dân ta. Để công tác này đạt hiệu quả đòi hỏi phải tiến hành một cách đồng bộ các biện pháp, trong đó công tác tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức cho thanh niên về các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về công tác thanh niên là vấn đề có tầm quan trọng đặc biệt, đồng thời kết hợp với các biện pháp thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển, phát huy sức mạnh của toàn dân trong đoàn kết, tập hợp thanh niên./. 

Phan Văn Tấn                    
Phó Trưởng khoa Nhà nước và Pháp luật